Het eindexamen: kan dat nu niet anders?

Hierboven zijn de resultaten te zien van een onderzoek van de Vrije Universiteit (januari 2019) naar de manier waarop eindexamens, en dan vooral de herexamens, worden gecorrigeerd. In het tweede tijdvak (rood in de grafiek hierboven) is een duidelijke sprong te zien rondom de 5,5. Toeval? Natuurlijk niet, want docenten zijn immers ook maar mensen, en geen computers. Ze hebben een persoonlijke band ontwikkeld met hun leerlingen en gebruiken de vrijheid in (en wellicht ook buiten) hun beoordelingsruimte om de beste resultaat voor hun leerlingen te behalen.

Hoe realistisch is het om van de eindexamendocent te verwachten dat hij of zij beide functies, die van educator/coach én examinator, tegelijkertijd een goede invulling kan geven? En hoe erg is het dat deze vrijheid in de beoordelingsruimte ook daadwerkelijk wordt aangewend door de docent? In dit artikel wordt een voorstel gepresenteerd waarin er geen sprake meer is van een eerste corrector. Waarbij de correctie wordt uitgevoerd door twee externe correctoren die in professionele samenwerking komen tot een valide en objectief oordeel. Als aanvulling kom ik met een voorstel om, door gebruik te maken van moderne ITC en communicatiemiddelen, het correctieproces ook nog eens te versnellen.

Na het afsluiten van het examen worden alle examendocumenten op de examenschool gedigitaliseerd (gescand). Een voorstel om examenwerken in te scannen, om zo de werken eerder bij de tweede corrector te krijgen, is al in 2012 gedaan, door de toenmalige staatssecretaris Sander Dekker, naar aanleiding van een onderzoek van Cito.

De digitale documenten worden opgestuurd naar een centraal distributiepunt, DUO bijvoorbeeld. Daar worden de werken per klas toegewezen aan twee externe correctoren. Op de correctiescholen worden de examens vervolgens op papier uitgeprint en uitgereikt aan de correctoren.

Naast dat het versturen van digitale werken sneller, en ongetwijfeld ook goedkoper, plaatsvindt dan mappen met papieren werken zijn er nóg twee grote voordelen te benoemen.

1 Het originele werk blijft altijd in bezit van de examenschool.

2 Daarnaast verkrijgen beide correctoren tegelijkertijd een volstrekt identieke versie op papier.

Beide correctoren voeren individueel een grondige correctie uit en voeren de scores per vraag, á la ‘Wolf’, in. Deze scores worden teruggestuurd naar het centrale distributiepunt. Door een slimme analyse uit te voeren op beide scorematrices kan er softwarematige feedback gegenereerd worden richting beide correctoren. In situaties waarin beide correcties niet wezenlijk van elkaar verschillen kunnen er al eindscores vastgelegd worden. De situaties waarin er wél een significant verschil waarneembaar is worden als discussiepunt teruggegeven aan de correctoren.

Beide correctoren gaan in overleg (via mail, via de telefoon) over deze discussiepunten. Waarbij er sprake is van een totale gelijkwaardigheid wat betreft de rol van beide personen. Geen van hen is emotioneel verbonden aan de leerlingen. Beiden beschikken daarnaast tijdens deze gesprekken over dezelfde informatie op papier. Dit maakt een objectieve discussie makkelijker. De correctoren komen eindscores overeen die vervolgens teruggestuurd worden, via het centrale punt, naar de examenschool.

De hierboven aangedragen aanpak leidt op een aantal punten tot een objectievere en snellere manier van beoordelen.

Veel examendocenten zullen huiverig zijn om deze laatste stap in de carrière van hun leerlingen uit handen te geven. Begrijpelijk, gezien de emotionele band die velen door de jaren heen ontwikkeld hebben met hun leerlingen. Maar de beroepsgroep moet toch genoeg vertrouwen hebben in zichzelf dat men, als docent zijde, met een gerust hart de beoordeling kan toevertrouwen aan een collega’s in het land?

Elk examenwerk wordt in dit voorstel twee keer volledig beoordeeld , op een professionele en grondige manier. Dit vraagt wel om nóg meer inzet van de correctoren.